เมื่อเลือกซื้อจอแสดงผล LED โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับงานที่เกี่ยวข้องกับการถ่ายวิดีโอหรือการออกอากาศ ค่าที่มักถูกนำมาเป็นประเด็นสำคัญคือ Refresh Rate บทความนี้จะเจาะลึกว่าค่านี้คืออะไร ทำไมจึงสำคัญ และเกี่ยวข้องอย่างไรกับการใช้กล้องถ่ายจอโดยไม่เกิดปัญหาเส้นริ้ว (Flicker/Moire)
1. Refresh Rate คืออะไร?
Refresh Rate (อัตราการรีเฟรช) คือ จำนวนครั้งที่หน้าจอแสดงผลสามารถอัปเดตภาพใหม่ได้ในหนึ่งวินาที โดยมีหน่วยเป็น เฮิรตซ์ (Hz)
ตัวอย่าง: จอที่มี Refresh Rate 120 Hz หมายความว่า หน้าจอนั้นแสดงภาพใหม่ (กระพริบ) 120 ครั้งภายในหนึ่งวินาที
ค่า Refresh Rate ที่สูงขึ้นหมายถึงการแสดงภาพที่ราบรื่นยิ่งขึ้นต่อสายตาของมนุษย์ อย่างไรก็ตาม สำหรับจอ LED ค่านี้มีความหมายที่ลึกซึ้งกว่านั้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อพูดถึงการใช้งานร่วมกับกล้องวิดีโอ
2. ทำไม Refresh Rate จึงสำคัญกับการใช้กล้องถ่ายจอ? 🎥
นี่คือประเด็นสำคัญที่ผู้ใช้จอ LED เพื่อการถ่ายทำ (เช่น จอในสตูดิโอ, เวทีคอนเสิร์ต, หรือป้ายโฆษณา) ต้องเข้าใจ:
ความสัมพันธ์กับ Shutter Speed ของกล้อง
ปัญหาที่มักเกิดขึ้นเมื่อใช้กล้องวิดีโอหรือกล้องถ่ายภาพนิ่งถ่ายจอ LED คือการเกิด เส้นริ้วดำ หรือ แถบสว่าง/มืด (Flicker/Rolling Shutter Effect) ปัญหานี้ไม่ได้เกิดจากจออย่างเดียว แต่เกิดจากการที่ อัตราการรีเฟรชของจอ ไม่สัมพันธ์กับ ความเร็วชัตเตอร์ (Shutter Speed) และ อัตราเฟรม (Frame Rate) ของกล้อง
- จอ LED ทำงานด้วยการกระพริบ: จอ LED แสดงภาพโดยการเปิด-ปิดไฟ LED อย่างรวดเร็วมาก (Pulse Width Modulation หรือ PWM) ซึ่งตาคนมองไม่เห็น
- กล้องบันทึกภาพเป็นช่วงเวลา: กล้องจะบันทึกภาพในช่วงเวลาสั้นๆ (กำหนดโดย Shutter Speed เช่น 1/60 วินาที)
- เกิดปัญหาเมื่อไม่สัมพันธ์กัน: หาก Shutter Speed ของกล้อง เร็วเกินไป และไป “จับ” ช่วงเวลาที่เม็ด LED ปิดอยู่ (แม้เพียงเสี้ยววินาที) กล้องจะบันทึกได้เป็นภาพที่มีเส้นริ้วดำ หรือเห็นความแตกต่างของความสว่างบนจอ
ความจำเป็นของ Refresh Rate ที่สูงมาก
เพื่อให้กล้องสามารถถ่ายจอ LED โดยใช้ Shutter Speed ที่หลากหลาย (เช่น 1/50,1/60,1/100,1/120 วินาที) และไม่เห็นเส้นริ้ว ปัญหาการกระพริบของจอจะต้องถูกกำจัดให้พ้นจากช่วงเวลาการบันทึกของกล้อง
- มาตรฐานสำหรับงานกล้อง: จอ LED ที่ใช้สำหรับงานออกอากาศหรืองานวิดีโอจึงต้องมีค่า Refresh Rate ที่สูงมาก ซึ่งโดยทั่วไปควรอยู่ที่ 3840 Hz ขึ้นไป
- ผลลัพธ์: เมื่อ Refresh Rate สูงถึงระดับนี้ หมายความว่าจอมีการกระพริบที่เร็วมากจนเกินกว่าความเร็ว Shutter Speed ที่กล้องส่วนใหญ่ใช้บันทึกวิดีโอ ทำให้ไม่ว่ากล้องจะเปิดชัตเตอร์ในช่วงเวลาใดก็ตาม ก็จะสามารถจับภาพที่เม็ด LED เปิดอยู่ เสมอ ส่งผลให้ได้ภาพบนจอที่นิ่งและต่อเนื่อง ไม่เกิดเส้นริ้ว
3. ข้อดี-ข้อจำกัดของ Refresh Rate ที่สูง
| ข้อดีของ Refresh Rate ที่สูง (>3840 Hz) | ข้อจำกัดที่ควรทราบ |
| ภาพนิ่งเมื่อถ่ายด้วยกล้อง กำจัดปัญหาเส้นริ้วหรือ Moire ได้อย่างมีประสิทธิภาพ | ไม่ใช่สิ่งเดียวที่สำคัญ: Refresh Rate สูงไม่ได้แปลว่าคุณภาพสีและความสม่ำเสมอของภาพจะดีเสมอไป |
| ภาพลื่นไหลและคมชัด เหมาะสำหรับการแสดงภาพเคลื่อนไหวเร็วบนจอ LED | ราคาสูงขึ้น: จอ LED ที่มี Refresh Rate สูงมักต้องใช้ชิปขับเคลื่อน (Driving IC) ที่มีคุณภาพสูงและมีราคาสูงกว่า |
| รองรับ Shutter Speed หลากหลาย ช่างภาพวิดีโอสามารถเลือกตั้งค่ากล้องได้ยืดหยุ่นกว่ามาก | การใช้พลังงาน: โดยทั่วไปอาจมีการใช้พลังงานเพิ่มขึ้นเล็กน้อย |
สรุป: สำหรับการใช้งานทั่วไป (เช่น ป้ายโฆษณานอกอาคารที่ไม่ได้ใช้กล้องถ่ายบ่อย) Refresh Rate อาจไม่จำเป็นต้องสูงมาก แต่สำหรับงานออกอากาศหรืองานสตูดิโอ Refresh Rate ที่สูงเป็นพิเศษ (3840 Hz ขึ้นไป) คือคุณสมบัติที่จำเป็นอย่างยิ่ง เพื่อให้การถ่ายทำไม่มีข้อบกพร่องทางภาพ (Artifacts) ที่เกิดจากปัญหาการกระพริบของจอ
